Iniekcje, zastrzyki
21 plus 7
CO TO JEST?
Iniekcje zawierające progestagen to długo działająca i jedna z najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży. Zastrzyki dostępne w Polsce podawane są domięśniowo (1 ml) i uwalniają hormony przez okres trzech miesięcy. Po upływie tego czasu ponawia się wstrzyknięcia. Działanie tej metody antykoncepcji polega na zahamowaniu owulacji. Najbardziej popularną i najlepiej przebadaną substancją podawaną w formie zastrzyków jest octan medoksyprogesteronu (150 mg podaje się co 90 dni)*. Co ważne, stosowanie iniekcji może spowodować, że przez okres działania leku mogą nie występować żadne krwawienia z dróg rodnych.
*wszystkie informacje odnośnie iniekcji dotyczą iniekcji zawierających octan medoksyprogesteronu
KOMU POLECANE?
Iniekcje hormonalne są szczególnie polecane kobietom, które:
- potrzebują bardzo skutecznej, długo działającej antykoncepcji,
- nie planują macierzyństwa (w ciągu najbliższego roku albo w ogóle),
- karmią piersią,
- mają więcej niż 35 lat,
- palą tytoń,
- nie mogą stosować estrogenów,
- są mało systematyczne (system codziennego zażywania leku sprawia im trudność),
- przyjmują leki przeciwpadaczkowe.
SKUTECZNOŚĆ
Iniekcje hormonalne (z progestagenem) to bardzo skuteczna metoda antykoncepcyjna (wskaźnik Pearla wynosi 0,3, czyli na 1000 kobiet stosujących iniekcje przez rok trzy mogą mimo to zajść w ciążę). Przyczyną wysokiej skuteczności tej metody może być fakt, że kobieta nie musi pamiętać o niej na co dzień.
JAK TO DZIAŁA?
Zastrzyk jest podawany domięśniowo (w pośladek albo w ramię), a preparat powoli uwalnia się do krwioobiegu. Działanie iniekcji, podobnie jak innych hormonalnych środków antykoncepcyjnych, jest trójtorowe:
- Zatrzymuje się owulacja.
- Śluz szyjkowy zagęszcza się, tworząc nieprzepuszczalną barierę dla plemników (utrudnia plemnikom przedostanie się do jamy macicy oraz zmniejsza ich ruchliwość).
- Zostaje zahamowany rozwój endometrium (błony śluzowej macicy), co uniemożliwia ewentualną implantację zapłodnionego jajeczka.
SPOSÓB UŻYCIA
- Należy zgłosić się do lekarza ginekologa w celu wystawienia recepty na zastrzyki antykoncepcyjne. Wcześniej lekarz powinien przeprowadzić wywiad lekarski, badanie ginekologiczne (oraz badanie cytologiczne i czystości pochwy), badanie piersi oraz sprawdzić ciśnienie tętnicze krwi.
- Zastrzyk może podać lekarz albo można go wykonać samodzielnie. Warto jednak pamiętać, że nieumiejętne podanie leku może być bolesne.
- Pierwszy zastrzyk najlepiej przyjąć w pierwszym lub drugim dniu cyklu miesiączkowego (należy wykonać go w ciągu pierwszych pięciu dni cyklu).
- Jeśli kobieta rodziła, to niezależnie czy występuje jeszcze krwawienie połogowe, zastrzyk wykonuje się w szóstym tygodniu od porodu albo później.
- Jeśli pierwszy zastrzyk został wykonany w innym terminie niż w ciągu pierwszych pięciu dni cyklu miesiączkowego, to należy stosować dodatkową metodę antykoncepcyjną przez dwa tygodnie.
- Podaje się zalecaną przez lekarza dawkę leku (przeważnie 1 ml) bezpośrednio w mięsień pośladkowy wielki lub naramienny.
- Ustala się kolejny termin podania zastrzyku na 12 tygodni później (nie dłużej niż 89 dni odstępu między iniekcjami).
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
Możliwe działania niepożądane przy stosowaniu iniekcji antykoncepcyjnych:
- plamienia z dróg rodnych, nieregularne krwawienia z dróg rodnych (w pierwszym roku stosowania u ok. 70% kobiet występują nieregularne krwawienia i plamienia, ale zmniejszają się przy kolejnych iniekcjach),
- skłonność do tycia,
- ból głowy, migrena,
- ból brzucha,
- tkliwość piersi,
- zmniejszone libido,
- suchość pochwy, zapalenie pochwy, upławy,
- przetłuszczanie się włosów, brak wzrostu włosów, łysienie,
- trądzik, wysypka,
- obniżenie nastroju (nawet objawy depresyjne),
- zaburzenia snu.
ZALETY
Możliwe zalety stosowania iniekcji antykoncepcyjnych:
- wysoka skuteczność,
- odwracalna metoda,
- natychmiastowe działanie antykoncepcyjne,
- eliminacja codziennego schematu przyjmowania (nie trzeba codziennie pamiętać o antykoncepcji),
- nie zakłóca przebiegu aktu seksualnego (jak np. używanie prezerwatywy),
- iniekcje mogą być stosowane przez kobiety w czasie laktacji,
- iniekcje mogą być stosowane przez kobiety, u których występuje nadwrażliwość na estrogeny,
- iniekcje mogą być stosowane przez kobiety palące tytoń, po 35 r.ż.,
- zmniejszenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego,
- brak krwawienia przez trzy miesiące,
- zmniejsza ryzyko rozwoju raka endometrium (pięciokrotnie).
WADY
- Konieczność wykonania zastrzyku (w gabinecie lekarskim).
- Obniżona skuteczność w wyniku interakcji z innymi lekami (np. z aminoglutetymidem).
- Plamienia i nieregularne krwawienia z dróg rodnych.
- Liczne działania niepożądane jak np. przyrost masy ciała, łysienie, trądzik.
- Brak możliwości zrezygnowania z działania zastrzyku przed upływem trzech miesięcy (powrót do pełnej płodności następuje po ok. dziewięciu miesiącach).
- Jeśli wystąpią działania niepożądane, to do ich ustąpienia czasami trzeba czekać aż od sześciu do ośmiu miesięcy od ostatniego zastrzyku.
- Może dojść do powstania krwiaka lub zakażenia w miejscu iniekcji.
- Zwiększa ryzyko wystąpienia raka wątroby lub szyjki macicy.
- Nie chroni przed zakażeniem wirusem HIV i chorobami przenoszonymi drogą płciową.
CIEKAWOSTKA
Na świecie poza zastrzykami zawierającym progestagen są dostępne także takie, które mają w swoim składzie zarówno progestagen, jak i estrogen. Podawane są co miesiąc.
Skomentuj artykuł